Modern besi, genç ve canlı ağırlık kazanmaya müsait hayvan­larla yürütülür. Hayva­nın genetik yapısında var olan gelişme kabiliyeti, uygun besin, mineral ve katkı maddeleri temini ile sağlanır. Hayvanların erken yaşta yağlanması arzu edilen yönde besi artışını engeller. Etin bileşimi eskiden olduğu gibi yağlı et formunda değil, proteinden zengin yapıda olmalıdır.

Rasyon hazırlama ve besleme sığır eti üretiminde önemli bir role sahiptir. Bilindiği üzere yem giderleri tüm giderlerin içinde %50-70 gibi önemli bir paya ulaşır. Bu nedenle, yapılan çalışmalar yüksek bir canlı ağırlık ile ekonomik bir besiyi amaçlamalıdır.

Besi, genetik yapının izin verdiği ölçüde en yüksek düzeyde kaliteli et üretmek üzere hayvanların özel bir beslenme rejimine tabi tutulmasıdır. Diğer bir ifade ile besi, hayvanlarda et verimi ve kalitesini artırmak için uygulanan bir beslenme programıdır. Besi sığırı yetiştiriciliğinde amaç, hayvanlara her gün belirli bir canlı ağırlık artışı sağlatmaktır.

Besi sığırı beslenmesinde iki önemli terim vardır. Bunlardan birincisi canlı ağırlık artışı olup, bu genelde günlük canlı ağırlık artışı (GCAA) olarak belirlenir. İkincisi ise, yemden yararlanma yeteneği (oranı) (YYO) olup, her kg canlı ağırlık artışı için tüketilen kuru madde bazındaki yem miktarını ifade eder. Besi sığırı yetiştirmede gerek canlı ağırlık artışı ve gerekse yemden yararlanma oranının her ikisine birden “Besi Performansı” adı verilir.

 

BESİ PERFORMANSINI ETKİLEYEN FAKTÖRLER

Bu faktörler hayvanın ırkı, cinsiyeti, orijini, yaşı, kondisyonu, bakım, sağlık durumu ve beslenmedir.

 

1-Hayvanın Irkı: Bir hayvandan elde edilecek canlı ağırlık kazancı başta hayvanın genetik yapısı ile sınırlıdır. Bu sınıra bakım ve besleme koşulları ile ulaşılabilir. Genetik yapısı 1000 g civarında günlük canlı ağırlık kazanmaya uygun yerli ırkları 1400-1600 g’a ulaştırmak mümkün değildir. Buna karşılık bu ağırlıkları alabilecek genetik yapıya sahip kültür ırkı ve melezleri de ancak uygun bakım ve besleme koşullarında bu canlı ağırlıklara kolayca ulaşabilirler.

 

2- Cinsiyet: Erkek sığırların, gerek kastre edilmiş ve gerekse dişi sığırlardan daha iyi besi performansı verdiği belirlenmiştir. 

 

3- Yaş: Yaş, sığırlarda besi performansını etkileyen önemli bir faktördür. Besiye alınacak hayvanlar büyüme dönemini tamamlamamış olmalıdır. Besi olgunluk çağına kadar yapılmalıdır. Olgunluk çağı kültür ırkı ve melezlerinde 1.5 yaş, yerli ırklarda 2.5-3 yaştır. Bu yaşlarda besiye son verilmelidir.

 

4. Orijin: Damızlık değeri yüksek olan boğalardan elde edilen yavruların beside kullanılması gerekir.

 

5. Kondisyon: Kondisyon denildiğinde hayvanın gelişme ve besi durumu anlaşılır. Buzağılık döneminde iyi bir bakım besleme geçirmiş, iskelet çatısı kurulmuş, ancak daha sonra hastalık dışı nedenlerle (açlık, bakımsızlık, stres v.b.) cılız kalmış hayvanlar ile başarılı besi yapılır. 

 

6. Bakım ve Sağlık: Besiye alınacak hayvanlar iç ve dış parazitlere karşı ilaçlanmış ve gerekli aşılamaları yapılmış olarak besiye alınmalıdır.

 

7. Besleme: İyi bir yem formulasyonu gereklidir. Bilindiği üzere giderlerin %70’e yakınını yem oluşturmaktadır.